Path
icons8-right_arrow
      Liquid error (sections/custom_mobile-menu line 86): Expected handle to be a String but got LinkListDrop
  • Group 27 Login

De harmonie van de werelden: Jakob, Esau en de strijd om het dubbele erfdeel

Het bijbelgedeelte Toldot begint met: "Dit zijn de geschiedenissen van Isaak, de zoon van Abraham." Wat zijn deze geschiedenissen? Rashi, de commentator bij uitstek, legt uit dat ze verwijzen naar zijn zonen, Jacob en Esau, die in het wekelijkse gedeelte worden genoemd.

Wat betekent dit? Het betekent dat Jakob en Esau tot op zekere hoogte de idealen van Abraham en Isaak uitdrukken. Van Abraham wordt er gezegd dat hij de belichaming is van vriendelijkheid daar waar Isaak staat voor het oordeel. En zo is dat ook met Jakob en Esau. Jakob neemt vooral de vriendelijkheid van Abraham over en Esau belichaamt het oordeel waar Isaak voor staat.

Ze lijken echter niet helemaal op hun vaders, omdat Abraham en Isaak rechtvaardig waren. In het geval van Jakob en Esau daarentegen was de één rechtvaardig en de ander was slecht. Weet dat we het hier niet alleen over hun gedrag hebben, maar over hun identiteit.

Er wordt gezegd: "En de jongens streden in haar (Rebekka's schoot)." Opnieuw kijken we bij de commentaar van Rashi: ze maakten ruzie over de erfenis van twee werelden.

Wat zijn deze twee werelden? We zijn al bekend met deze wereld en de wereld die komen gaat uit voorgaande lessen (zie: Dubbel Leven). Maar wat willen ze elk? Als we zeggen dat Jakob de komende geestelijke wereld wil en Esau deze materiële wereld, dan bestaat er geen conflict! Elke zoon gaat ermee akkoord dat de ander het overgebleven deel neemt. Waar vochten ze dan om?

Rabbi Yehuda Lowe, de Maharal van Praag, verklaarde echter dat ze elk de beide werelden wilden. Jakob had inderdaad van nature een hang naar de komende wereld. En voor ons is het  duidelijk dat het spirituele vitaler was bij Jakob. Toch is het de uitdaging van Jakob's opdracht om ook deze wereld te beërven.

Misschien omdat dat voor Jacob niet zo natuurlijk was, zien we dat de Joden in de geschiedenis van de kinderen van Jakob slechts beperkte perioden van politiek succes hebben gekend. Toch is het hun taak om zich te verzoenen met deze wereld en haar te beërven om de heiligheid van de plaats in deze materiële wereld te verwezenlijken. Dit is vergelijkbaar met wat wij in onze tijd hebben bereikt door terug te keren naar Sion en de staat Israel op te richten.

In contrast hiermee was deze wereld verzekerd voor de nakomelingen van Edom, Esau, wiens lot is vervuld door Rome en het Westen. Deze wereld is evident, in die mate zelfs dat de wijzen lieten verstaan dat de naam Esau in het Hebreeuws de numerieke waarde van vrede heeft. Dit komt omdat hij (Esau en zijn nakomelingen) deze wereld regeert; hij bepaalt de 'vrede' voor iedereen. Aan de andere kant is zijn probleem de komende wereld. Hiervoor pasten de Edomieten (Romeinen) de christelijke theologie aan om de mens te verlossen van de vergankelijkheid en ze gaven  hem de belofte dat hij de komende wereld zou beërven.

Ons bijbelgedeelte, Toldot, laat zien dat Jakob en Esau worstelen om zichzelf te kunnen vervolledigen. Door uiteindelijk niet alleen de zegen van Abraham, maar ook die van Esau te krijgen, wordt Jakob niet alleen Jakob, die uiteindelijk wat geestelijk zwak is, maar ook Israël.
Hoe vindt deze verandering plaats? Door de spirituele en fysieke werelden als een eenheid met elkaar te verbinden, wordt Jakob het waard om Israël genoemd te worden wanneer hij zich met de zegen van Esau verenigt.

More Weekly Portions

Op zoek naar rust: Het Messiaanse verlangen van Jakob

In Jakobs zoektocht naar persoonlijke rust, afgezet tegen Jozefs visionaire dromen, onthult het verhaal een eeuwigdurende strijd. De spanning tussen individuele sereniteit en het katalyseren van wereldwijde verandering komt naar voren als een centraal thema. Terwijl Jozef boven familiale tegenstand uitstijgt, verlichten zijn dromen een pad naar wereldwijde voeding en verlichting. Deze oude sage zet aan tot nadenken over de eeuwige vraag: Moet men persoonlijke vrede opofferen voor transformatieve impact?

VAYISHLACH
Uakob stuurt boodschappers om terug te keren naar het land.

Vayishlach duikt in de evolutie van de Joodse identiteit, en traceert Jakob's transformerende reis om Israël te worden. Vertrekkende van het vorige gedeelte waar Jacob in ballingschap gaat, concentreert dit verhaal zich op zijn terugkeer en het ingewikkelde proces van identiteitsverandering. De tekst benadrukt het belang van het aangaan van politieke uitdagingen als een voorwaarde voor het belichamen van de identiteit van 'Israël', die zowel met God als met mensen strijdt.

Er ontvouwt zich een cruciaal moment in Jakobs ontmoeting met Esau, waar angst een centrale rol speelt. Rashi's commentaar werpt licht op de tweeledige aard van Jakobs angst - bang voor mogelijke schade aan zichzelf en het vooruitzicht om anderen schade te berokkenen. Deze genuanceerde angst weerspiegelt de aanhoudende invloed van de morele code van een balling, die het vermogen om de vijand te confronteren en te verslaan belemmert.

Terwijl Jakob nog steeds worstelt met een echte vijand in het incident van Sichem, begrijpen zijn zonen de noodzakelijke handelwijze voor het bestaan in het Land Israël. Het verhaal eindigt met Jakob die terugkeert naar Bethel, nadat hij de overtuiging heeft verworven die de Joden van het Land Israël nodig hebben - een niveau dat wordt geïllustreerd door iemand die weet hoe hij moet vechten om zichzelf en hun Land te verdedigen.

Het eerstgeboorterecht verdienen

De Torah portie "Vayetze" vertelt de symbolische reis van Jakob die de collectieve ballingschap van het volk Israël in de toekomst voorstelt. Te midden van morele uitdagingen en beschuldigingen van zijn broer Esau, probeert Jakob zijn morele superioriteit te bewijzen. Het verhaal verschuift met de geboorte van vier eerstgeborenen, in het bijzonder Ruben, die in contrast staat met Esau door zijn jongere broer te beschermen. Dit zet een correctieproces in gang, dat Jakob's absolute superioriteit over Esau benadrukt. De geboorte van Jozef wordt de aanleiding voor het vertrek van Jakob, geleid door het inzicht dat een jongere broer die meer verdient de biologische eerstgeborene kan vervangen, waarmee het bredere thema van de rechten van Isaak op Ismaël en Jakob op Esau wordt herhaald.

Search