Liquid error (sections/custom_mobile-menu line 86): Expected handle to be a String but got LinkListDrop
  • Group 27 Login

Het eerstgeboorterecht verdienen

Het Tora gedeelte van deze week begint met: "En Jakob ging uit". Waar ging hij naartoe?  Hij vertrok om buiten het land Israël rond te trekken. In dit verhaal van de Tora vertegenwoordigt Jakob's vertrek buiten het Land het hele volk Israël in de vorm van één persoon alleen. In wezen geeft hij ons het paradigma van wat de ballingschap betekent voor het volk Israël.

 Wat gaat Jakob (Israël) daar doen? Zijn doel is om zijn morele superioriteit te bewijzen. Wanneer Jakob het land intrekt, bevindt hij zich in een schijnbaar inferieure morele positie. Esau, zijn oudere broer, gelooft dat hij zijn geboorterecht heeft gestolen. "Ik ben de eerstgeborene, en Jakob nam de zegen die mij toekomt." Als Jakob in het huis van Laban aankomt, bedriegt Laban hem door de oudere zus in plaats van de jongere te wisselen. Toen hij zich realiseerde dat hij bedrogen was, vroeg Jakob aan Laban: "Waarom heb je me bedrogen?" Laban antwoordt: "Het is bij ons niet gebruikelijk om de jongere voor de eerstgeborene te stellen, in tegenstelling tot wat jij deed toen je jezelf de eerstgeborene maakte. Hier, benadrukt Laban, heeft de eerstgeborene voorrang op de jongere." Nadat hij Labans bewering heeft gehoord, kan Jakob niet reageren. Hij weet dat hij geen kans heeft om Laban van zijn superieure moraliteit te overtuigen.

 Wanneer er daarentegen vier eerstgeborenen worden geboren voor Jakob - Ruben (van Leah), Dan (van Bilha), Gad (van Zilpa) en Jozef (zoon van Rachel) - begint het proces van correctie. Wanneer Ruben wordt geboren, krijgt hij de naam Ruben, wat 'zie, een zoon' betekent. De grote middeleeuwse commentator, Rashi, verklaarde de naam: "zie het verschil tussen de zoon van Laban en de zoon van mijn schoonvader." Ze verwees naar het gedrag van Esau in tegenstelling tot dat van Ruben met betrekking tot een jongere broer die het recht van de eerstgeborene neemt. Esau zet de traditie van Kaïn en Abel voort, toen de oudere Kaïn Abel, zijn jongere broer, vermoordde.  Daarentegen neemt Ruben, geïnspireerd door de Heilige Geest, niet alleen geen aanstoot aan het feit dat Jozef de eerstgeborene wordt, maar neemt hij het later voor hem op door te proberen Jozef te redden uit de kuil waarin hij door de andere broers werd gegooid. In het gedrag van Ruben begon het proces van het corrigeren van de negatieve reputatie.

Met de geboorte van Dan is het zelfs nog meer. Dan wordt geboren zodat Jozef geboren kan worden. Dit is de reden dat Rachel, een vrouw die helemaal geen zonen heeft, haar dienstmaagd Bilha aan Jakob geeft, want als Gad geboren wordt, is dat zodat zij, die al zonen heeft, meer zonen zal hebben.

Als Jozef geboren wordt, zegt Rachel: "God heeft mijn smaad weggenomen", en ze noemt zijn naam Jozef en zegt: "Moge de Heer mij nog een zoon geven." Dit is de eerste keer in de geschiedenis dat er een eerstgeboren zoon geboren wordt uit dezelfde vader en moeder, zodat de jongere broer geboren kan worden.

Uit dit alles blijkt de absolute superioriteit van Jakob over Esau. Daarom, wanneer Rachel bevalt van Jozef, zegt Jakob tegen Laban: "Stuur me op weg, zodat ik naar mijn plaats en naar mijn land kan gaan."

Waarom was de geboorte van Jozef de aanleiding voor zijn vertrek? De verklaring wordt opnieuw gegeven door Rashi. Hij schreef in zijn commentaar dat Jakob bereid was om terug te keren om zijn broer Esau te confronteren, nu het idee dat de biologische eerstgeborene kan worden vervangen door een jongere broer die meer verdient. Dit is het recht van Isaak over Ismaël en Jakob over Esau.

More Weekly Portions

Goddelijke leiding en menselijke stemmen: Het tapijt van de wet weven

In Parshat Pinhas veroorzaken de dochters van Zelophehad een cruciale verandering in de Joodse erfwetten, wat leidt tot een nieuwe richtlijn die dochters toestaat om te erven als er geen zonen zijn. Dit verhaal illustreert de dynamische interactie tussen goddelijke leiding en het initiatief van het volk. Mosjé, aanvankelijk onzeker, ontvangt pas instructies van Hasjem nadat de dochters hun bezorgdheid uiten. Dit verhaal, samen met soortgelijke gevallen, onderstreept het belang van de rol van het volk in de evolutie van de Joodse wet en de Goddelijke openbaring door gemeenschappelijk onderzoek en antwoord.

e zijn andere van dit soort vragen waar we zien dat het initiatief voor verduidelijking van het volk komt, en dan openbaart de Heilige, Gezegend zij Hij, de oplossing aan Mosjé. Dit onderstreept de waarde van de rol van het volk in het zoeken naar begrip en het Goddelijke antwoord op hun vragen.

Wat betekent dit alles? Het betekent dat de Tora via twee kanalen wordt geopenbaard: één direct kanaal van Boven, via Mosjé - Mozes, onze leraar, de rabbi - maar er is ook Tora die via het publiek, via de natie van beneden gaat. 

Stel dat we ons verdiepen in de gemene deler van alle gevallen waarin Mosjé niet meteen het antwoord wist. In dat geval zijn ze allemaal op een of andere manier verbonden met Josef. Josef ben Ja'akov en zijn nakomelingen zijn degenen die deze vragen stellen. Hieruit begrijpen we dat om de Goddelijke Wil te kennen, we in twee richtingen moeten luisteren: van Boven naar beneden, maar ook naar het Goddelijke Woord dat van beneden naar Boven werkt via het volk. De mensen hebben een bepaalde wijsheid, een goddelijke heilige geest die in hen leeft, die ons soms de wet en de uitspraak leert.

Admiration & Jealousy: The Duality of Balaam's Prophecy

In Parshat Balak, Balaam, a renowned prophet among nations, embodies the complex mix of admiration and jealousy towards Israel. Though intending to curse Israel, he ultimately blesses them, illustrating Divine inspiration and prophecy's influence. This paradoxical attitude reflects broader themes of anti-Semitism and the favored child's psychoanalytic response. The Torah emphasizes hope, as prophecy in the synagogue signifies potential Divine influence on all humanity, supported by the Midrash Tanna D'bei Eliyahu's assertion of the Holy Spirit's universal accessibility.

Van sterfelijkheid naar eeuwigheid: Het pad van de rode koe naar zuivering

In Parshat Hukat symboliseert het ritueel van de rode koe (para aduma) de zuivering van de onzuiverheid van de dood, die geworteld is in de zonde van de Boom der Kennis. Het ritueel bestaat uit het mengen van as met levend water, dat het lichaam en de ziel voorstelt en het herstel van het leven door wederopstanding illustreert. Dit proces onderstreept, ondanks de symbolische helderheid, een Goddelijk mysterie - de overgang tussen leven en dood gaat het menselijk begrip te boven. De Midrasj benadrukt het geheim van de rode koe en benadrukt de diepe en ondoorgrondelijke aard van wederopstanding en de Goddelijke Wil.

Search