Ik moest uitzoeken waar ik was.

Het laatste wat ik me nog herinnerde was dat ik met mijn familie had afgesproken voor een uitstap, nu werd ik wakker en opende ik mijn ogen. Rond mij stond een groep mensen die er wat vreemd uitzagen, en ik begreep niet wat ze zeiden... Het is frustrerend om rond te kijken en niet te begrijpen wat er gaande is. En met het gevoel van eenzaamheid erbij, kan dat op zijn zachtst gezegd ellendig aanvoelen.

Er is niemand waar je mee kunt praten.

Ik zei tot mezelf: "geen paniek."

Hoe kwam ik hier? Wat doe ik hier? Wat is mijn plaats hier? Hoe kom ik terug bij mijn familie?

En wat me het meest dwars zat was die éne vraag: Wie kan mij een antwoord geven op al mijn andere vragen?

Ondertussen kon ik alleen maar tot mezelf praten... Wat een vreemde akelige ervaring ...

Klinkt dat als fantasie, als een verzinsel? Klinkt dat als het verhaal van een avonturenfilm of een horrorfilm? Het antwoord is dat ieder van ons, precies dat heeft meegemaakt wat hier wordt beschreven! Dit is wat er met elk van ons is gebeurd toen we uit de baarmoeder van onze moeder kwamen !

We worden in een nieuwe wereld geduwd, een wereld die vreemd is voor ons en onbekend, waar iedereen een taal spreekt die we niet kennen.

Op zo'n moment zitten we met tal van vragen. Wat is de zin van het leven? Hoe kunnen we dit te weten komen ? Kunnen we bouwen op Goddelijke leiding? Hoe valt zo'n advies te rijmen met de vrije keuze die naar ons aanvoelen deel uitmaakt van ons wezen ?

Wat is de betekenis van tijd? Waarom bestaat de tijd?

Dit zijn maar een paar van de vele vragen die steeds bij ons opkomen.

En wat voelen we ons eenzaam! Wie heeft er een antwoord op al deze vragen ? Maar gelukkig raken we gewoon aan de situatie voordat we teveel vragen blijven stellen...

Waar vinden we de echte antwoorden op al deze vragen? Wie kan ons troost bieden ? Hoe kunnen we rustig worden en vol kennis ?

Eén oplossing zou erin kunnen bestaan om bij de filosofen te rade te gaan. In de loop van de geschiedenis zijn er veel filosofen geweest, van Thales tot Plato, Aristoteles en vervolgens Hume, Berkeley, Kant, Hegel - de lijst is vrij lang.

We moeten begrijpen hoe een filosoof omgaat met dit probleem in ons zoeken naar antwoorden. Aan wie kan de filosoof vragen stellen wanneer hij de bestaansreden van de mensheid probeert te begrijpen? Als de filosoof een man van de waarheid is, vooral als hij eerlijk is tegenover zichzelf, dan is hij zich ervan bewust dat wat hij ook doet, hij alleen maar op zoek is naar een antwoord bij zichzelf.

De filosoof stelt geen vragen aan iemand anders dan zichzelf, zoals de Schepper. In plaats daarvan stelt de filosoof vragen over een onpersoonlijk idee dat hij "de waarheid" noemt. De filosoof is eenzaam en geïsoleerd, en hij aarzelt, alsof hij voor een geblokkeerd computerscherm staat, en het is duidelijk dat hij geen enkele mate van vertrouwen kan krijgen in wat hij zegt.

Het enige waar een filosoof zeker van kan zijn, is dat hij degene is die al zijn vragen beantwoordt. En het feit dat we tenslotte allemaal zullen sterven. Het resultaat is dat de filosoof die ervoor kiest om een autonoom menselijk denken te ontwikkelen een intelligent persoon die weet dat hij niemand anders heeft om mee te praten, iemand die in een bepaald opzicht tragisch is omdat hij met twijfels achterblijft op zijn onbeantwoorde vragen.

Dit doet ons denken aan het begin van ons verhaal hierboven: "Ik wist niet zeker waar ik me bevond. Het laatste wat ik me nog herinnerde was..."

Wat zal er komen ? Moeten we alle hoop verliezen? Blijven we voor altijd in een verwarde wereld? Zijn we gedoemd om verre te blijven van de waarheid over onze hele wereld ?

Nee - zeker niet!

Er zijn mensen in deze wereld die bekend staan als de Joden, zij weten van de overleveringen van Israël, die van generatie op generatie zijn doorgegeven door de wijze meesters van de mystiek. Deze mannen hebben de "opeenvolging van de houders van de geheimen" gadegeslagen die door de profeten aan het volk Israel werden gegeven. De Jood had een ontmoeting met de Meester van het Universum ten tijde van de gedenkwaardige gebeurtenissen die plaatsvonden op de berg Sinaï.

Er is inderdaad een Schepper van het Universum! Bovendien spreekt deze Schepper tot de mens! Wat een vreugde is dit voor ons!

De Vijf Boeken van Mozes in het bijzonder, en de Bijbel in zijn totaliteit, vormen het Woord van God in de wereld. Meer dan zeventig keer staat er in de Tora: "En God sprak tot Mozes, zeggende..." De inhoud is iedere keer weer anders, maar de uitspraak zelf zegt veel : er is Iemand Die tot ons spreekt !

We zijn niet alleen!

En wanneer we dit horen, loopt ons hart vol van dankbaarheid.

We kunnen stellen dat het belangrijkste verschil tussen de wijze Jood en de filosoof is dat ze allebei weten dat ze de antwoorden op hun vragen nooit alleen te weten kunnen komen. Maar terwijl de filosoof ervan uitgaat dat er niemand is tot wie we ons kunnen wenden, kan de wijze Joodse man, die deel uitmaakt van de natie van Israël, het collectieve geheugen van zijn volk niet ontkennen. Hij zal nooit kunnen voorbijgaan aan de impact die de gedenkwaardige gebeurtenissen bij de berg Sinaï op zijn volk hebben gehad. Daarom worden zijn antwoorden op de fundamentele vragen van het leven aan hem gegeven door de Meester van het Universum, die Zichzelf over de loop van de geschiedenis aan het volk Israël kenbaar heeft gemaakt, sinds de gebeurtenissen bij de Sinaï!

Ik wil onze discussie uitbreiden met een belangrijk concept binnen de Joodse traditie: de profetie, die bestaat uit de "opeenvolging van hen die de houders zijn van de geheimen." Dit beginsel brengt ons bij twee waarheden die ons kunnen helpen onze daden te verbeteren.

Het beginsel in kwestie is de gemeenschappelijke afstamming van het menselijk ras. Adam was de enige vader van ons allemaal ! Zelfs onze moeder, Eva, werd geschapen uit het lichaam van Adam.

Dit feit, waar gerenommeerde schrijvers op hebben gewezen, legt de basis voor een universele houding van vriendelijkheid en is daar de noodzakelijke voorwaarde voor. Zonder een dergelijk inzicht zou het zelfs voor de belangrijkste filosofen van elke generatie onmogelijk zijn om de broederliefde, altijd zacht en vol mededogen, in de harten van alle mensen te planten. Maar nu we weten dat we allemaal broeders zijn van elkaar, mogen we met recht spreken over een aanpak om mededogen te tonen voor alle mensen. Nu hebben we opeens een rechtvaardiging voor het sturen van hulpteams wanneer er zich wereldwijd natuurrampen voordoen. In wezen zijn we allemaal broers van elkaar.

Het moet benadrukt worden dat lang voordat gelijkheid en vrijheid gangbare begrippen werden, de Joodse traditie prominent haar houding liet zien, liefdevol voor anderen en op basis van het beginsel van gelijkheid en vrijheid voor iedereen. "Dit is waarom er maar één mens geschapen is geweest - om jullie te leren de vrede te bewaren onder alle schepselen, want er is niemand die tegen een ander kan zeggen: mijn vader was groter dan jouw vader..." [Sanhedrin 37a]. "De wijzen voegden eraan toe: dit heeft betrekking op de families, zodat zij elkaar niet zullen kunnen bestrijden" [ibid 38a]. Kun je je voorstellen hoe het geweest had kunnen zijn als elk menselijk ras van een andere voorouder zou afstammen ?

Deze nobele en heilige manier om naar de mens te kijken zal altijd beschouwd worden als het meest wezenlijke onderdeel van de beschrijving van de mensheid als geheel! Van alle boeken waar de samenleving terecht trots op kan zijn, is het alleen het Boek Genesis dat dit toonaangevend concept aanbrengt ! Dit concept van de enige voorouder van de mensheid leidt ons tot andere ideeën, naast dat van het onderlinge respect dat we voor elkaar moeten opbrengen. Het brengt ons ook bij het begrip dat de Tora die de Schepper ons gegeven heeft, gemeenzaam aan iedereen toebehoort. Aangezien dit concept gegrond is op het verbond tussen de Schepper en Noach, omvat het de hele mensheid! Dit verbond bestaat uit zeven categorieën van handelen, en de aanvaarding daarvan geeft aan iedereen die naar het Land Israel komt, de garantie van drie fundamentele rechten, zelfs als ze geen Jood zijn :

(1) Gelijkheid voor de wet

(2) Steun van de Joodse gemeenschap in geval van nood

(3) Bovenal, een bijzondere status van acceptatie, zoals er geschreven staat: "De rechtvaardigen van de andere volken ontvangen ook een deel in de komende wereld" [Sanhedrin 10b].

De zeven geboden die iedereen dient na te komen, bestaan uit één bepaling die oproept tot positieve actie (om een rechtvaardig rechtssysteem op te zetten) en uit zes verbodsbepalingen.

Er kan veel worden gezegd over de centrale vragen waar de mens mee wordt geconfronteerd - zaken zoals ethisch gedrag, onze keuzevrijheid, eigenschappen als vriendelijkheid en nederigheid, levenskwesties zoals de vraag over goed en kwaad in de wereld, of welke richting de menselijke geschiedenis opgaat, hoe we dienen te reageren op groepen als ISIS, en nog zoveel meer.

We zullen dit aankaarten in onze wekelijkse contactnota en andere meer gedetailleerde cursussen.

Sjalom, en groeten uit het Land Israël.

Rabbijn Chaim Goldberg

Jeruzalem

Volgende lessen Wat nu ? Hoe kom ik nader tot God?

Vorige les